antik Lydia haritası

 

                              LYDİA

Günümüzde, İzmir ilinin doğusu, Manisa ilinin büyük bir bölümü, Kütahya ve Uşak illerinin batı uçlarını kapsar.

Kuzeyini Mysia'dan Kaikos Irmağı , Demirci Dağı (Temnos) ve Murat Çayı (Dindymos) ayırır. Güneyini Aydın Dağları (Messogis), ve Menderes Nehri (Maiandros) sınırlar. Dogu sınırı Banaz çayı (Sindros) vadisi. Batıda Ionia ile sınırını Belkahve belirler. Katakekaumene (Yanık Ülke) ise Mysia ile ortak kullandıkları bir alandı.

 

II. bin'in ortalarında, Hitit İmparatorluk Çağı çivi yazılı tabletlere göre ASSUWA adını taşıyordu. Prenslerinden bir olan MUKSUS ise batılılarca MOPSOS olarak anılıyordu.

 

1200 lerde Balkanlardan gelen Maion denen göçmenler bölgeye Maionia adını verdiler.

 

VII.yy. başlarında Mermnad adlı soylu bir ailenin önderliğinde Lydia devleti gelişmeye başladı. Bu ailenin ilk kralı Gyges (680-645) zamanında bölgeye LYDIA denmeye başlandı.

Gyges ardılı Ardys, Anadolu'yu kasıp kavura Kimmer istilasına son verip, Kimmerleri tarih sahnesinden sildi.

 

VI.yy. ortalarında Kroisos, Miletos dışında tüm batı Anadolu'yu egemenliği altına aldı.

 

 

VI.yy.da Helenleşmeye başladılar. IV.yy.da yerli Lydce dili yerini Hellenceye bırakmıştır.

 

Lydıalı'lar Bozdağ (Tmolos) üzerindeki altın madenlerini keşfettiler. Antik Çağda "Kroisos kadar zengin" sözü bir deyim oldu. Günümüzde de bu deyim kullanılmaktadır. "Karun kadar zengin"

 

Herodotos'a göre "Asia'da hiçbir ulusun yiğitlik ve güçte bileğini bükemeyecegi uzun mızraklı usta süvariler" olarak anılan Lydialı'ların Pers işgalinden sonra (547) tarifleri değişmiştir.

Giderek zevk düşkünü kadınsı bir ulus görünümüne bürünmüşlerdir. Beyaz tenleri bozulmasın diye güneşe çıkmazlardı. Safrandan yapılan güzel kokulu parfüm kullanırlar, altın simli elbiseler giyerlerdi. Kadınları ise şeffaf iç gıcıklayıcı elbiseleri tercih ederlerdi. Oyuna düşkündüler, Kumar, zar, aşık kemiği oyununu severlerdi. Sardeis halkı, gazinoların ve genel evlerin sahibi olan ilk insanlardı.

 

Lydia'nın uygarlık tarihine en büyük katkısı, Paktolos Çayından çıkardıkları beyaz altınla ilk madeni parayı basmalarıdır. (VII.yy.)

Tmolos dağında Altın, gümüş, bakır, arsenik ve antimuan çıkarıyorlardı. Çıkardıkları kırmızı renkli doğal civa sülfür dudak boyası olarak kullanılıyordu. Bölgede bol bulunan Civa madeni levhaların ayna haline getirilmesine yarıyordu. Sardeis'te üretilen krem ve parfümler antik dünyanın her yerine ihraç edilirdi. Koyun yünlerinin boyanmasını ilk kez Sardeisli'ler bulmuştur. (Pilinius). Sardis dokumaları Sappho'nun şiirlerine girecek kadar ünlenmişti. Sardis mor renkli yatak örtüleri ve kırmızı renkli battaniyeleriyle tanınırdı. İlk dükkan sahibi olanlar da Lydialı'lardır.

 

Lydce de 27 harf vardır. Yarısından fazlası yunan alfabesine benzer. Başkaca benzerlik pek bulunmaz. Lydce, Hint-Avrupa dil ailesindendir. Lydce genellikle sağdan sola yazılmıştır.

Lydce henüz çözülememiştir.

duz

Lydia Bölgesi Antik Kentleri

K E N T  PLAN Kazıvar Kazılmış Ulş.kolay Ulş.Zor Bekçi         Y E R Almoura             Eski Oba Apollonis             Palamut/Mecidiyeköy Apollonos Hieron              ? Bozalan Attaleia             Selçikli Aulioukome              ? Bagis             Güre BLAUNDOS             Sülümenli Bona             Bogaziçi Daldis             Kemer Dareioukome               Digde             Adagide/Ovakent Dioshieron             Birgi Gordos               Gördeş Grimenothyritai             Gavurören/Altıntaş Hermokapeleia             Büknüş Hierakome             Sazoba Hypaipa             Datbey/Günlüce Hyrkanis              ? Halitpaşa Kharakipolis             Karayakup Klnoudda             Kışla Kollyda             Gölde Koloe/Kolose             Keles/Kiraz Koresa             Köres/Ayazviran Larissa              ? Magidia              ? Magnesia (sipylos)             MANİSA Maionia             Menye/Gökçeören Metallon              ? Mostene                Mysotimolos              ? Nais             İnay Naksara             İlyaslar Nikaia              ? Ayasuluk Nisyra             Saraçlar Nymphaion             Nif/Kemalpaşa Palaiapolis             Beydağ Philadelphia             ALAŞEHİR Saittai             SİDAS KALE SARDEIS X X   X   X Sart Sasotra              ? Satala             Sandal Silandos             Selendi Tabala             Davala/Yurtbaşı Thryraia             Tire Thyateria       X     Akhisar/Tepe mezarlığı Timenou Therai             Uşak yakını Tmolos             Lübbey/Çamyayla Tolokaisareis             Çatal Tomaia             Göçek Torrebos             Gölcük/Boğazköy Traianoupolis             Çarık Tripolis             Yenice Troketta             Hacıveli/Afşar