antik Karia bölgesi

 

 

KARIA

Günümüzde Aydın ve Muğla illerinin büyük bölümü ile Denizli inlin batı ucunu kapsar.

Kuzeyini Büyük Menderes (Maiandros)  Nehri, doğusunu Dalaman (Indos) Çayı sınırlar. Batısı ve güneyi Ege denizidir.

 

Bölge adını Anadolu'nun yerli halkı Karlar'dan alır. Karlar II. Binde Hitit ve Mısır metinlerinde, KARŞİKA yada KARAKİŞA olarak anılırlar. I. Bin yılda Pers kayıtlarında KARKA adıyla geçerler.

 

Herodotos, Karlar'ın Anadolu'nun yerli halkı olduklarını, Mysia ve Lydyalı'larla kardeş olduklarını iddia ettiklerini aktarır.

 

Karca henüz çözülememiştir.

Troia savaşında diğer Anadolu halkları gibi Priamos'un yanında savaştılar.

 

Sorguçlu miğferi, omuza asılabilen tutamaklı kalkanı, kalkanların dış yüzeylerini resimlerle süslemeyi ilk kullananlar Karialı'lardır.

 

Mısır ordularında paralı asker olarak çalışmışlardır. Adları, 591'deki Nubya seferine katılmalarından ötürü, EBU SİMBEL Tapınağı duvarlarına kazınmıştır.

 

Karia'da Lelegler'de yaşıyorlardı. Homeros'a göre Lelelegler önceden Kralları Altes önderliğinde Troas'da Pedassos kentinde oturuyorlardı. Troia savaşından sonra Karia'ya yerleştiler. Halikarnasos yakınlarında sekiz kent kurmuşlardır. Bunlardan birine Pedesa adını verdiler

 

Lelegler'den geriye evler, duvarlar, mezarlar kalmıştır. Yazıt ve anıt günümüze gelmemiştir.

 

Peloponnesos yarımadasından IX.yy. da gelen Dorlar Datça ve Bodrum yarımadasına yerleştiler. Zamanla yerli halka karışıp kaynaştılar.

 

Dorlar yerli halkın direnişine rağmen DOR HEKSAPOLIS'i adı verilen dini ağırlıklı bir birlik oluşturdular.

Birliğe üye olan kentler; Halikarnasos, Knidos, Kos ( İstanköy adası ), ve Rodos adası kentleri ( Lindos, Ialysos, Kamiros)

Üyeler Knidos'da bulunan TRİOPİA APOLLON onuruna yapılan DORIEIA denilen şenliklere katılırlardı. Bu şenliklerde Apollon onuruna oyunlar düzenlenir, kazananlara üç ayaklı tunç kazanlar armağan edilirdi.

 

Karialılar'ın ortak kutsal alanı Mylasa'daki ZEUS KARIOS Tapınağıydı.

 

Büyük Pers İmparatorluğu satraplık denilen bölgelere ayrılmıştı. Karia'nın ilk satrapı Mylasalı Hyssaldomos'yu. Onu, oğlu Hekatomnos ve 377 yılında torunu Mousolos izledi. Mousolos, başkentini Mylasa'dan Halikarnassos'a taşıdı.

 

Karia'da kadınla erkek aynı sofraya oturmazlardı.

 

St. Poul tarafından ziyaret edilmeyen Karia'da Hırıstiyanlık, İmparator Constantinus'un resmi din olarak kabul edilişine kadar gelişmemiştir. Erken kiliseleri en uç kentleri olan Laodikeia ve Kolossai'de bulunur.

 

Alabanda yöresinde bitki ilaçlamasında kullanılan bir tür kükürt çıkarılıyordu. Karia Zeytinyağı Atina'ya, balı Mısır'a, Kaunos kuru incirleri, Mısır ve İtalya'ya, Knidos şarapları, Yunanistan'dan Mısır'a kadar ihraç ediliyordu. Knidos soğanıyla, Kaunos ahtapotuyla meşhurdu.

 

Meremeri levhalar halinde kesme yöntemini Karialı'lar bulmuştur.

 

Iasos'un meşhur kırmızı-pembe damarlı mermerleri İstanbul!daki Ayasofya'da ve Ravenna'daki San Vitale'nin yapımlarında kullanılmıştı.

 

"HALİKARNASSOS MAUSOLEIONU"  antik dünyanın yedi harikasından biridir. Halikarnassos'da yer alır. Karia Satrabı Mausolos'un mezar anıtıdır.

 

Tarih ilminin babası sayılan  HERODOTOS V. Yy.da Halikarnassos ( Bodrum ) kentinde doğmuştur. Anadolu, Yunanistan, Mısır, İran, güney İtalya'yı gezmiştir.

 

 

SEKİZ LELEG KENTİ;

Hepsi Myndos ( Bodrum ) yarımadasında yer alır.

 

Syangela / Theangela, Myndos, Termera, Side, Madnasa, Pedasa, Uranium, Telmessos

 

ÖNEMLİ KARIA ANTİK KENTLERİ

APHRODİSİAS X Geyre-Karacasu-Tavas
HERAKLEİA Latmos X Kapkırı K.-Bafa Gölü

BURGAZ/ESKİ KNIDOS

HIERAPOLIS X PAMUKKALE-Denizli

IASOS X Kuyukışlacık K.-Milas

KNİDOS X Tekirburnu-Datça

NYSA X Sultanhisar-Aydın

STRATONİKEİA X Eski Eskihisar K.-Yatağan

ALABANDA X ARAPHİSAR/Doğanyurt-Çine

alinda X KARPUZLU-Çine

EUROMOS X Ayaklı-Milas

gerga X X Ovacık

HALİKARNASSOS X BODRUM

KEDREAİ X Sedir Adası-Marmaris

LABRAYNDA X Kargıcaklı K.-Milas

LAGİNA X Turgut -Yatağan

LAODİKEİA X Denizli

MYLASA x MİLAS

AMOS X Kumlubük--TURUNÇ-Marmaris

amyzon X Mazın Kalesi-Çine

gerga X X Ovacık

hydisos x Karacahisar K.-Milas

HYLLARİMA X Çamyayla K.-Çine

peçin kalesi X Milas

phoiniks x Taşlıca K.-Marmaris

piginda x Çamlıdere K. 7 Km. Güneydoğusu - Bozdoğan - Aydın

TRALLES X Aydın

Karia Bölgesi Antik Kentleri

KENT Plan Kazı var Kazılmış Ulş.kolay Ulş. zor Bekçi        Y   E   R akharaka         X   Salavatlı K.    Kutsal alan ALABANDA X X X X   X ARAPHİSAR/Doğanyurt-Çine Alazeytin Kalesi                                        Milas alinda X     X   X KARPUZLU-Çine amnistos         X   Söğüt K.( Sedir tarafı)-Marmaris AMOS       X     Kumlubük--TURUNÇ-Marmaris amyzon             Mazın Kalesi-Çine anineta             Buğdaylık antiokheıa       x     asartepe-Başaran K.-Karacasu-Tavas APHRODİSİAS X X   X   X  Geyre-Karacasu-Tavas apollonia       X     Medet K.-Karacasu-Tavas arpasa             Arpaz K.-Sarayköy attaudda       X     Hisar K.-Sarayköy bargasa             Gökbel bargasa             Kavaklı bargylya             GökasarVarvil Koyu-Milas brioula             Bilara/Kurtuluş Burgaz EskiKnidos   X   X      İskele yanı DATÇA BYBASSOS       X     Hisarönü K.-Maramaris daidala             İnlice erine             Hisarönü-Maramaris euhippe             Dereköy- Çine EUROMOS     X X     Ayaklı-Milas euthena         X   Altın sivrisi Tepesi-Maramarıs Gerbe Kilise                                      Marmaris gerga             Ovacık gordiou teikhos       x x   Aşağı Görle-Yukarı Görle K.Gavurpazarı HALİKARNASSOS X X   X   X BODRUM harpasa             Arpaz-Esenköy HERAKLEİA Latmos X X   X     Kapkırı K.-Bafa Gölü herakleia salbakos                                       Tavas HIERAPOLIS X X   X   X PAMUKKALE-Denizli hyda-hylas       X     Selimiye k.-Marmaris hydai       X     Damlıbogaz K.-Milas hydisos         X   Karacahisar K.-Milas hygassos             Losta limanı-Turgut K.-Marmaris HYLLARİMA       X     Çamyayla K.-Çine IASOS X X   X   X Kuyukışlacık K.-Milas idyma       X     Kozlukuyu(?) itoana             Bucak Kalketor             Karakuyu K.-Milas kallipolis             Kızılkaya K.-Marmaris kallipolis             Gelibolu/Çamlı kalynda             Şerefler K.-Köyceğiz kalynda             ? Kozpınar karoura             ? karyanda             ? kasara         X   Serçelimanı-Bozukkoyu kasara             Asardibi KAUNOS X X   X   X  Dalyan-Köyceğiz KEDREAİ       X x X Sedir Adası-Marmaris Kestabos-Hemitheia         X   Pazarlık T.-Hisarönü K.-Marmaris Khalketor             Karakuyu-Milas kidrama/kidramos             Yorga kildara             Kuzyaka KNİDOS X X   X X X  Tekirburnu-Datça Kollosai       X     Denizli koskinia             Dalama yakını krya/kryassos             Taşyaka kyllandos             Okkataş kys             Belibol kystis             Körteke Kalesi keramos       X     ÖREN kuyruklu kale       x     Yusufçak K.-Milas kyllandos             Ula Kyndia       X     Sıgırtmaç K.-Milas kyon       X     Derebağ K.-Çine LABRAYNDA X X X X   X Kargıcaklı K.-Milas LAGİNA X X   X     Turgut -Yatağan LAODİKEİA X X   X     Denizli larymna         X   Bozburun-Marmaris lissa             Kızılağaç loryma         X   Bozukkale-Marmaris lydai/khydai/klydai             Kurdoğlu Burnu madnasa         ?   Türkbükü-Gölköy-Bodrum mastaura             Bozyurt mobolla             Muğla MYLASA       X     MİLAS MYNDOS   X   X     Gümüşlük K.-Bodrum narasa         X   Narhisar-Milas neapolis       X     Yazıkent-Çine NYSA X X   X   X Sultanhisar-Aydın oktapolis             Kızılkaya K.-Marmaris olymos         X   Kafaca K.-Milas orthosia       X     Donduran K.-Sarayköy orthosia             Yenipazar/ortaş ouranion             Kenker Tepe-Dikmen Dağı panamara         X   Bağyaka K.--Kutsal alan pasanda             ? Gökbel passala             Sakızlık (Mylasa'nın iskelesi) peçin kalesi   X                             Milas pedasa         X   Gökçeler K.-Bodrum pedoson             Stratonikeia'nın 3-4Km.batısı phoiniks         X   Taşlıca K.-Marmaris PHYSKOS       x     MARMARİS phisilis       X     SARIGERME-Dalaman piginda             Çamlıdere  K.(7Km.)-Bozdoğan-Aydın pisye             Yeşilyurt K. (Pisiköy)-Çine pladasa             Çandüşüren-Akbük plasara       x x   Bingeç K.-Karacasu-Tavas pyela     x       Kuşadası kuzeyi-Aydın pymos             Büyükkaraağaç sebastopolis                                        Tavas side         X   Gölköy-Bodrum STRATONİKEİA X X   X     Eski  Eskihisar K.-Yatağan strobilos             Aspat-Çıfıt Kalesi syangela             ALAZEYTİN Kalesi-Bodrum syangela             Etrim, Kaplandağı syrna       ? ?   Bayır K.-Marmaris tabai             Eski Kale--KALE-Tavas teikhiousa       X     Kazıklı K.-Bodrum telandros             Nif telmessos         X   Gürece K.-Bodrum termera         X   Aspat-Çıfıtkale  Mandıra K.-Bodrum termera             ? Mandra köyü-Asarlıkkale theangela         X   ALAZEYTİN-Pınarlıbelen K.-Bodrum theangela             Etrim/kaletepe thera         X   Yerkesik-Marmaris thyssanos         X   Sögüt K.-Marmaris TRALLES X X   X     Aydın trapezapolis             Bolo-Sarayköy triopion         X   Kumyer Mah.Datça Yarımadası tymnos             Bozburun-Marmaris uranium         X    Geriş K.-Bodrum                 krya/kryassos             Taşyaka kalynda              ?Kozpınar daidala             İnlice oktapolis             Kızılkaya telandros             Nif