hititler

Hititler yazılarını kil tablet, yani toprak levhacıklar, tahta, gümüş ve bronz levhacıklar üzerine yazarlardı. Hattuşaş Büyük Tapınağında ele geçen bir kil tablette; "19 kil tablet, 33 tahta tablet yazıcısı" ndan bahsedilir. Hattuşaş'ta Sfenks Kapısı yanında Peter Neve 24x35 cm. bronz bir tablet bulmuştur. Ünlü Kadeş antlaşmasının Hititçe metni gümüş tablet üzerine yazılmış. Ama ele geçmedi.

Tabletler, duvar boyunca uzanan, tahta raflar içinde dizili dururlardı. Günümüz kütüphaneleri gibi.

Tabletlerde; Hitit kanunları, devletler arası antlaşma ve yazışmalar, kral yıllıkları, dini tören kuralları, fal metinleri, edebi metinler ve mektuplar yazılıdır.

hititler

Pişmiş toprak zarf ve mektubu. Zarf kırılmış mektup gözüküyor. Zarfın dışında silindir mühürün izleri görülüyor. (And. Med. Mz.)

KİŞİLİK HAKLARI

İnsan yaşamına ve kişilik haklarına büyük önem vermişlerdir. Krallık topraklarında herkes dininde ve dilinde serbestti.

Aşağılayan ve acımasız cezalar uygulamazlardı. İşkence tasvirlerine hiç rastlanmamıştır.

Ölüm cezaları büyü yapanlarla krala karşı gelenlere veriliyordu. Kralın ölüm cezasını kaldırma yetkisi vardı.

Kölelerin bile hakları vardı. Özgür bir kadınla evlenebiliyorlar, kadınlar özgürlüklerini kaybetmiyordu. Başlık parası zorunluydu. Ayrılsalar bile çocuklar paylaşılırdı. Köleler parasını ödeyerek özgür kalabiliyordu.

EVLİLİK

hitit sanatı
Kutsal Evlilik sahnesi, Bitik Vazosundan ayrıntı. MÖ. 1600'ler (Eski krallık Dönemi) Damat gelinin duvağını açıyor ve ona içki sunuyor. "Yüzgörümü anı" (And. Med. Müz.) Bitik Ankara yöresindedir.

Anadolu'da Hititlerden itibaren Anaerkil düzen yerini ataerkil düzene bırakmıştır.

Kardeş ilişkileri ve evliliği çok kötü karşılanırdı Ensest ilişkinin cezası ölümdü.

Kadınla erkek eşdeğerdi. Ayrım yapılmazdı. Harem sadece sarayda vardı . Halk arasında çok eşlilik geleneği yoktu. Kraliçenin de yetkileri krala yakındı.

Evlenecek erkek kızın babasına Kuşata denilen başlık parası verirdi.

Erkek evlilikten vazgeçerse parayı geri alamazdı.

Evlendikten sonra kadın zina yaparsa cezası ölümdü.

Evli erkek zorla birine sahip olursa cezası ağırdı ama kadının evinde yakalanırsa ceza yoktu.

Hititlerde boşanma ve veraset kanunlarıda ele geçmiştir.

Tabletlere göre aile en az 8-10 kişiden oluşuyordu.

DEVLET YÖNETİMİ

hitit kartalı Büyük Kral aynı zamanda baş komutan,baş rahip, baş yargıç görevlerini yürütüyordu.

Kral, kraliçe, veliaht sonra baş mesedi (kral sözcüsü) gelir. Baş mesedi, kralın kardeşi veya veliaht olmayan oğlu olurdu.

Kral aldığı kararı Pankus denen soylular meclisine onaylatmak zorundaydı. Bu ilk kez Hititlerde uygulanmıştır. (Meşrutiyet)

Kral sarayında çeşitli yetkilere sahip devlet erkanı, katipler, rahipler, şarkıcılar, müzisyenler de yaşardı.

Kraliçelik hakkı kral ölse bile ölünceye kadar devam ederdi. Eskisi ölmeden yenisi kraliçe olamazdı. Yani tecrübeye önem verirlerdi. Alacahöyük sfenksli kapısındaki Hitit Kartalı

ASKERLİK

Hititlerde herkes askerlik yapmakla görevli idi.

Savaş arabalarında biri sürücü, ikisi okçu üç savaşçı bulunurdu.

Askerler; ok, mızrak, kalkan, balta, topuzla savaşırlar, bellerinde kamaları olurdu.

Kale komutanları vali olarak görev yapıyorlardı.

Orduda binbaşı, yüzbaşı, onbaşı gibi rütbelerin olduğunu biliyoruz.

Askerler; "Piyade Askerleri, "Araba Savaşçıları", "jandarma askerleri", "istihkam askerleri", "deneyimli askerler" gibi sınıflara ayrılırlardı.

Kargamış buluntusu, İki savaşçı kabartması. Bazalt, h: 130 cm. MÖ.IX. yy.

(Ana. Med Müz. )

HATTİ ÜLKESİNİN BİN TANRISI

idol

Ana Tanrıça, fildişi, Y: 9.3 cm. Kültepe, İÖ. XVIII.yy

Hitit tabletlerinde uzun tanrı listelerine rastlanmıştır.

Bin tanrılı olmalarının sebebi, işgal ettikleri ülkelerin tanrılarını da kabul etmeleridir.

Dini bayramlara tanrılara şarap, bira, alkollü içecekler sunuyorlardı

Din ve Mitoloji konularında Hatti ve Hurri etkisi altında kalmışlardır. Mezopotamya kaynaklarından esinlenmişlerdir.

Teşup - Gök Tanrısı. (Fırtına Tanrısı ) Baş tanrının sembolü boğadır. Metinlerde ve sanat eserlerinde dağlar üzerinde durur.

. Hititler dağları kutsal sayar ve taparlardı.

Arinna- Güneş Tanrıçası. Baş tanrıça. Hepat/Kupaba/Kybele Yazılıkaya'da panter üzerinde durur. Adaletin Koruyucusudur.

Bu iki tanrı birbirlerine eş idiler. Bütün tasvirlerde koca sağda. Karısı solda durmaktadır. Bu gelenek günümüzde devam etmektedir. Kraliyet aileleri bu şekilde dururlar.

Tapınaklarda;

"Tanrı Anası" (baş rahibe), "Tanrı kız kardeşi" (tapınak dansçıları), "Sir" (tapınak şarkıcısı), Kar,Kid (tapınak fahişesi) bulunurdu.

ana tanrıca
Ana Tanrıça Hasanoğlan idol, 3. bin yıl sonu, h:24.4 cm. gümüş, altın(Ana. Med. Müz.)

SAYFANIN DEVAMI

HİTİT SANATI, HİTİTOLOJİ VE KAZI YERLERİ İÇİN TIKLAYINIZ

Konuk Defteri

arkeolojidunyasi@gmail.com

bana ulaşmak için yukardaki maili kullanın veya üzerine tıklayın